تصویر و تصور زیبایی - دکترای اقتصاد

آیا بچه ها می دانند این زیبایی و بی نقصی بدن و چهره با ابزارهای رایانه ای و عمل های زیبایی رخ داده؟! یا پشت تمام این تصاویر چه دلایلی وجود دارد؟ به عنوان والدین برای ما سخت است بخواهیم تمام حقایق تلخ و سیاه دنیای امروز را پیش چشم فرزندان کوچک مان بگشاییم و از پول و قدرت و شهوت بگوییم، اما می توانیم با قدم هایی کوچک و ساده و مناسب سن فرزندمان آنها را برای این موارد آماده و واکسینه کنیم تا بتوانند گام به گام رشد نموده و بهتر تحلیل نمایند.

3 نکته مهم در گفت وگو با بچه ها

اول: با کودک زمان مصرف محتوای رسانه ای همراه باشید و مانند او از فیلم، انیمیشن، برنامه و کتاب و بازی لذت ببرید. نباید زمانی که کودک از آن محتوا لذت می برد، آغاز به انتقاد یا ارائه نظرات مستقیم خود کنید.

منتظر لحظه طلایی مناسب برای آموزش بمانید. با سوالاتی ساده آغاز کنید و پاسخ های فرزندتان را بسط دهید.

روی پاسخ هایی که می دهد تمرکز کنید و در کنار آنها به صورت غیرمستقیم دیدگاه خود را نیز بیان کنید، از طولانی شدن گفت وگو بپرهیزید، گفت وگوی کوتاه و شاداب همواره نتیجه بهتری دارد.

دوم: بچه ها باید بدانند رسانه و محتوای رسانه توسط افرادی ساخته می گردد، یعنی ما با یک واقعیت روبرو نیستیم.

بیشتر محتوای رسانه ها برای درآمدزایی ساخته می گردد، و انسان ها در موقعیت ها و شرایط مختلف نظرات متفاوتی درباره فرم بدن دارند، درواقع سیر زمانی و فرهنگ و محل زندگی هر فرد بر نظرات او نسبت به تصویر بدن تاثیر دارد در حالی که رسانه در حال یکپارچه سازی این تصویر است.

سوم: به فرزندان تان یاری کنید انتخابگر باشند. تا زمانی که آنها کوچک هستند ما می توانیم محتوا را برایشان انتخاب کنیم، اما با بالا رفتن سن شان ما کمتر در تصمیمات آنها دخیل هستیم. اگر پیش از این مرحله انتخاب گری صحیح را با آنها تمرین ننموده باشیم نمی توانیم انتظار انتخاب خوبی را از آنها داشته باشیم. فرزندان ما باید بدانند به صرف پخش هر محتوایی ما مخاطب آن نیستیم و این قدرت را داریم محتوای مناسب خود را از میان موارد مختلف برگزینیم.

گفت وگو با پسران

تصویر بدن القا شده به پسران حکایت از عضله های برجسته و بدنی قوی دارد که به هیچ عنوان لاغر یا باریک نیست، این پیغام حتی در فیگورهای اسباب بازی نیز تکرار می گردد. پسران خیلی زود نسبت به این مشخصه جسمی علاقه مند می شوند.

پسران نوجوان را ترغیب کنید در خصوص قهرمان های واقعی فکر نمایند، معطوف کردن ذهن نوجوان به ارزش های شجاعت و استقامت یکی از روش های تصحیح تفکر قالبی مربوط به تصویر بدن مردان قهرمان در رسانه است.

می توانید هنگام بازی با فیگورهایی اسباب بازی با عضلات برجسته یا دیدن محتوایی که چنین تصویر بدنی را منعکس می نماید، سوالات زیر را از آنها بپرسید: بین مردها یا پسرهای اطرافت مردی با چنین مشخصات بدنی دیدی؟ چه فرقی بین این مردها با مردهای دنیای واقعی وجود دارد؟ چرا سازنده های برنامه یا عروسک آن را با چنین مشخصات جسمی درست نموده اند؟ داشتن عضله های عظیم باعث می گردد قهرمان باشی؟ به نظرت قهرمان ها حتما از عضلات شان برای یاری به مردم استفاده می نمایند؟ قهرمانی را در واقعیت می شناسی که بدون استفاده از عضلاتش به مردم یاری نموده باشد؟ به نظرت می گردد بدون درگیری فیزیکی مسائل را حل کرد؟ پسرها در نوجوانی سعی می نمایند به تصویر بدنی که در رسانه نمایش داده شده نزدیک شوند، همان طور که بدن آنها بالغ می گردد، اختلاف بین فرم بدنی آنها با یکدیگر خود را نشان می دهد و این مساله فشار روانی زیادی بهشان وارد می نماید.

آنها همچنین تمایل به مصرف رسانه ها ـ به ویژه بازی های ویدئویی ـ با شخصیت های بسیار عضلانی و خشن پیدا می نمایند.

اگر فرزند شما علاقه مند تمرینات بدنسازی برای ایجاد عضله یا استفاده از مکمل های پروتئینی است، درباره موارد زیر با او در شرایط آرام و امن گفت وگو کنید: چه چیزی باعث شده بخواهی این کار را انجام دهی؟ آیا درباره یک رژیم ورزشی سالم اطلاعاتی داری؟ دوست داری با هم برای آن برنامه ریزی کنیم؟ قهرمانان در رسانه ها چگونه اند؟ تفاوت آنها با مردانی که در دنیای واقعی می شناسی چیست؟ قهرمان ها در رسانه ها چگونه مسائل را حل می نمایند؟ راه های دیگری برای حل مسائل وجود دارد؟

گفت وگو با دختران

برای دختران، تصویر بدن دختری لاغر و زیبا و جذاب، تصویری فریبنده است، تصویر بدنی که هر روز بیشتر در محصولات رسانه ای و اسباب بازی ها خود را نشان می دهد.

این روزها دختران خردسال در اپلیکیشن های بازی که مختص آرایش کردن و تعویض لباس و تغییر چهره و اندام هستند، بیشتر غرق می شوند.

برای محافظت دختران در مقابل چنین تصویر بدنی می توانید زمان مصرف محتوای رسانه ای یا بازی با چنین اسباب بازی هایی، سوالات زیر را مطرح کنید: در عروسکت چه چیزی را بیشتر از همه دوست داری؟ به نظرت هر چقدر عروسکت لاغرتر باشد جذاب تر است؟ اگر این عروسک یک دختر واقعی بود، به نظرت همین طور لاغر بود؟ اصلا تا به حال خانمی به این لاغری دیده ای؟ به نظرت چرا عروسک هایی به این لاغری می سازند؟ به نظرت این عروسک غذای کافی برای این که انرژی لازم برای بازی،کار یا تحصیل داشته باشد، می خورد؟ تا به حال شده خودت را با شخصیت های معروف مقایسه کنی؟ وقتی درباره روش زندگی واقعی افراد معروف می خوانی، حس و فکرت نسبت به آنها تغییر می نماید؟

دخترهای نوجوان علاقه زیادی به شبکه های اجتماعی دارند. آنها به ویژه علاقه مندند از خود عکس بگیرند و آن را به صورت آنلاین ارسال نمایند یا درباره عکس های دیگران نظر بدهند.

این کار حس رضایت درونی شان نسبت به بدنشان را افزایش می دهد. تماشای آخرین سریال های تلویزیونی نوجوانان و گوش دادن به موسیقی پاپ نیز می تواند بر تصویری که از بدن خود دارند تاثیر داشته باشد.

اگر متوجه علاقه دخترتان نسبت به مجلات فرهنگ پاپ، موزیک ویدئوها یا فیلم هایی که زنان و بدن آنها را به صورت منفی نشان می دهد شدید، می توانید سوالات زیر را از آنها بپرسید: قسمت مورد علاقه ات در این برنامه کدام است؟ چرا؟ / فکر می کنی خوب است که دختران بخواهند مثل این زنان لباس بپوشند یا رفتار نمایند؟ / کدام موارد رفتاری یا پوششی آنها برای دختران خوب یا بد است؟/ آیا زنانی در زندگی واقعی می شناسی که چنین ظاهری داشته باشند و این طور رفتار نمایند؟ / چه چیزهایی در یک تصویر باعث می گردد پسندیدن بیشتری داشته باشد یا بیشتر به اشتراک گذاشته گردد؟ / ترفندهایی که برای خوب نشان دادن تصاویر استفاده می کنی چیست؟ / چه کارهایی می توانی فقط با دوربین انجام بدهی و چه چیزهایی را می توانی با نرم افزار ویرایش انجام دهی؟ / دوستانت قبل از انتشار، عکس هایشان را تغییر می دهند؟ فکر می کنی چرا مردم آنها را پست می نمایند؟ / وقتی عکسی از خود یا یکی از دوستانت را که تغییر داده شده می بینی چه حسی پیدا می کنی؟ / اگر عکسی که پست نموده ای به نسبت تصویر واقعی ات جذاب تر باشد، حس بهتری نسبت به خودت داری؟ / چه احساسی داری که رتبه پایین یا نظر منفی بگیری؟ چه حسی از کسب رتبه بالا یا نظر مثبت داری؟

زهرا صالحی نیا - کارشناس سواد رسانه / ضمیمه چاردیواری روزنامه خبرنگاران