هانیبال الخاص؛ هنرمندی مثل همه و هیچکس - دکترای اقتصاد

به گزارش خبرنگاران، هانیبال الخاص آمیخته ای بود از یک انسان نقاش، منتقد، مدرس هنری، مترجم و نویسنده که در سال 1309 در شهر کرمانشاه به دنیا آمد. پدر این هنرمند در گمرک کار می کرد و به همین خاطر بیشتر زندگی الخاص در سفر و شهرهای مختلف سپری شد. و البته همین سفرهای متعدد و زندگی در شهرهای مختلف را می توان نقطه قوتی در تفکر وی برای داشتن ایده های ناب به منظور خلق اثر دانست.

صندلی ویژه آموزش در کارنامه هنرمند

هانیبال الخاص که یک نقاش نوگرا محسوب می شود، تقریبا شصت سال از زندگی خود را صرف هنر نقاشی کرد. بیشتر هنرمندان باسابقه ای که در کشور مشغول به فعالیت جدی در حوزه نقاشی هستند، نه تنها این هنرمند را می شناسند که به طور مستقیم یا غیرمستقیم از او آموزش دیده اند.

آموزش در شناخت کارنامه هنری الخاص از صندلی ویژه ای برخوردار است؛ چراکه پس از فوت پدرش و بازگشت از آمریکا به ایران، اولین شغل این هنرمند آموزش نقاشی محسوب می شود.

لرزشی که آثار هانیبال را خاص کرد

الخاص از کودکی دارای بیماری ای بود که لرزشی در صدا و دست به او داده بود، اما بعدها همین بیماری تبدیل به چراغ هدایت به منظور شناخت آثارش شد. آثار این هنرمند و نویسنده عموما به وسیله اهالی هنر قابل تشخیص هستند و به عقیده خود الخاص بیماری اش شیوه ای را در کارهایش ایجاد نموده بود که آن ها را قابل تشخیص نموده است.

علاقه به نقاشی از تکبر و مهربانی آدم ها

با در نظر گرفتن آثار این نقاش در یک شمای کلی، متوجه خواهیم شد که انسان و چهره های مختلف، موضوع اصلی بیشتر آثارش محسوب می شدند. یکی از اظهاراتی که این هنرمند نموده بود و ما را به تصدیق این فرضیه که انسان در آثارش موضوع محوری است، نزدیک می نماید، به این توضیح است: خیلی دوست داشتم به قیافه و نگاه آدم ها فکر کنم و عمق عواطف، اندوه، تکبر، خودخواهی و مهربانی آن ها را دریابم.

وی بعلاوه گفته بود: در کلاس دانشگاه، از کشیدن اندام انسان ها لذت می بردم. بیشتر دوست داشتم بروم در کلاس های مدل زنده، نقاشی کنم. در همان کلاس بود که برای اولین بار کارهای ذهنی کردم. آن کار ذهنی پر از صورت های آدم بود.

هانیبال الخاص آدم خاصی نبود!

تا به امروز چند مستند درباره زندگی این هنرمند و آثارش ساخته شده است. یکی از این مستندها که گالری آنلاین آرتیبیشن از شاگردان این هنرمند گرفته است، هانیبال الخاص را از نگاه شاگردانش مورد آنالیز قرار می دهد. در طول این مصاحبه ها احمد وکیلی، رضا بانگیز، احمد زهدی، ناصر محمدی، نیلوفر قادری نژاد، واهیک هارطونیان، مهتاب نعمت الهی، سمیرا دریا، میثم رسولی نژاد و فرزین قاسمی، به گفت وگو درباره استاد نشسته اند.

میثم رسولی نژاد، یکی از شاگردان وی در قسمتی از این مستند درباره شخصیت الخاص این چنین اظهار نظر نموده است: من فکر می کنم مهم ترین نکته مثبت در شخصیت آقای الخاص این بود که مثل همه بود و اصلا آدم خاصی نبود.

مهتاب نعمت اللهی یکی دیگر از شاگردان الخاص، درباره اهمیت آموزش در کارنامه هنرمند بر این باور است: وجود آقای الخاص با ویژگی هایی که داشت در من به تنهایی قیامتی برپا کرد و باعث شد تا من بمانم و کار کنم و یک انگیزه خیلی قوی برای زندگی و کار پیدا کنم. اگر آقای الخاص سر راه من قرار نمی گرفتند، شاید من امروز نقاش نمی شدم.

آغداشلو: جهانی الخاص جهانی خاصی است

آیدین آغداشلو یکی دیگر از هنرمندانی است که درباره الخاص اظهارنظرهایی نموده است. این نقاش معاصر کشورمان در مراسم بزرگداشت اولین سالگرد درگذشت هانیبال الخاص ضمن اشاره به این نکته که جهانی او جهانی خاصی است، گفته بود: الخاص مدرنیست صرف نبود و همواره کوشش می کرد تا ارتباط خود را با گذشته قطع نکند. ملی و محلی نقاشی می کرد و گاهی سعی در فراتر رفتن داشت. او انسانی دقیق، مطلع و اهل نگاه کردن بود که با نگاه زبده خود به هر چیزی ارزش ثبت شدن می بخشید.

بر هم زننده سلیقه نمایشگاه روهای مقرراتی

هانیبال الخاص که به سبب استفاده از طنز و ابتکارهای مختلف در برپایی نمایشگاه برهم زننده سلیقه نمایشگاه روهای مقرراتی دانسته می شود، پایان در تاریخ بیست و سوم شهریور ماه سال 1389 و در سن 80 سالگی درگذشت.

دلیل مرگ این مدرس به حاد شدن بیماری سرطانش و کهلوت سن او بازمی شود که در نهایت منجر به مرگ وی در استان کالیفرنیای آمریکا شد.

سوالی که در این میان وجود دارد این است که چرا این هنرمند در آمریکا دار فانی را وداع گفت و به خاک سپرده شد؟

در پاسخ باید به بزرگداشتی که شاگردان این هنرمند در خانه هنرمندان ایران در سال 1389 برگزار نموده بودند، اشاره نمود. این بزرگداشت بهانه سفر این هنرمند به کشور را محقق کرد اما تأمین نشدن هزینه های بیماری وی در کشور باعث شد تا الخاص در ایران ماندگار نشود و بار دیگر به آمریکا بازشود. این بازگشت در نهایت باعث شد تا او در آمریکا از جهان رفته و به خاک سپرده شود.