دلایل آمریکا برای تمدید معافیتهای هسته ای ایران - دکترای اقتصاد

بدین ترتیب، این معافیت های تحریمی برای مدت 60 روز تمدید می شوند و در این بازه زمانی، دولت ترامپ فرصت دارد که در خصوص انتها دادن یکباره و همیشگی به این معافیت ها تصمیم بگیرد. بر اساس معافیت تحریم های صادر شده توسط آمریکا، فعالیت منع گسترش سلاح های هسته ای در راکتور تحقیقات آب سنگین اراک، نیروگاه هسته ای بوشهر، راکتور تحقیقاتی تهران و سایر موارد ادامه خواهد یافت.

آمریکا در سال 2018 از توافق هسته ای با ایران - برجام - خارج شد و تحریم هایی را علیه این کشور به اجرا گذاشت. سازمان انرژی اتمی از جمله نهادهایی است که هدف این تحریم ها قرار گرفته است. با این همه، دولت آمریکا با معافیت تعدادی از شرکت های خارجی برای ادامه فعالیت مشترک با ایران در صنایع هسته ای موافقت کرده است.

در این معافیت های تحریمی، به شرکت های روسی، اروپایی و چینی اجازه داده می شود تا بدون ایجاد مجازات های آمریکایی به کار خود در تأسیسات هسته ای غیرنظامی ایران ادامه دهند.

معافیت همکاری های صلح آمیز هسته ای چیست؟

همکاری های صلح آمیز هسته ای با ایران، یکی از بندهای توافق هسته ای سال 2015 با گروه 1+5 است. بر این اساس، دولت وقت آمریکا معافیت هایی را برای برخی از تحریم های یکجانبه مربوط به صادرات اقلام قابل استفاده در برنامه هسته ای به ایران، صادر کرد.

دولت کنونی آمریکا علی رغم خروج از برجام در اردیبهشت سال گذشته همکاری های هسته ای میان ایران و اعضای باقی مانده در برجام را از شمول تحریم ها معاف کرد. هدف دولت آمریکا اطمینان از این بود که ایران غنی سازی اورانیوم خودش را در سطح محدود نگاه می دارد و آن را ارتقا نمی دهد.

دولت ترامپ چند ماه پیش برخی از این معافیت ها، از جمله معافیت از تحریم خرید آب سنگین و اورانیوم با غنای پایین از ایران را لغو کرد. ایران در واکنش گفت دیگر به سقف های مشخص شده در برجام برای ذخایر این دو فرآورده، پایبند نخواهد بود.

دلیل تمدید معافیت ها

دولت آمریکا آخرین بار روز 10 آبان ماه سال گذشته معافیت های مربوط به همکاری های صلح آمیز هسته ای با ایران را برای یک دوره 90 روز تمدید و همزمان با آن بخش عمرانی ایران را تحریم کرد.

وزارت خارجه آمریکا در بیانیه ای در آن روز هدف از تمدید این معافیت ها را تمدید محدودیت های هسته ای ایران توصیف کرده بود.

در آن بیانیه آمده بود: این تصمیم، به حفظ نظارت بر برنامه هسته ای غیرنظامی ایران کمک کرده، مخاطرات اشاعه هسته ای را کاهش می دهد، توان ایران برای کاستن از زمان گریز لازم برای ساخت سلاح هسته ای را محدود می کند و مانع از آن می شود که حکومت ایران بتواند اقدام به بازسازی سایت های خود برای مقاصد حساس اشاعه ای کند.

پروفسور پل پیلار عضو شورای اطلاعات ملی آمریکا در مصاحبه با خبرنگاران در خصوص انگیزه دولت ترامپ از تمدید این معافیت ها می گوید: هرگز دلیلی برای بحث برانگیز بودن اقدام مورد بحث وجود نداشته است. این برنامه بطور خاص جهت کمک به ایران ساخته شده تا بتواند برنامه هسته ای خود را در تولید سلاح هسته ای کم رنگ کند. به طور خلاصه، این یک اقدام منع گسترش سلاح های هسته ای است. بنابراین برای کسانی که هشدارهایی درباره سلاح هسته ای احتاقتصادی ایران می دهند و با تمدید چشم پوشی مخالفت می کنند، این اقدام معنی ندارد. ظاهراً حتی رئیس جمهور ترامپ که به طور معمول با هر چیزی که ممکن است به معنای همکاری با ایران باشد، مخالف است، به اندازه کافی با این حقایق متقاعد شد تا لغو تحریم ها در رابطه با همکاری هسته ای ایران را تمدید کند.

او همچنین در خصوص دلایل مخالفت مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا و موافقت استیو منوچین وزیر خزانه داری آمریکا با تمدید معافیت های هسته ای ایران از سوی ترامپ می گوید: پومپئو وزیر امور خارجه یکی از سخت ترین و تندروترین سیاستمداران در رابطه با ایران بوده است. وی، در سخنان خود و بدیهی است که در ذهن خود، تمام سوالات مربوط به سیاست در قبال ایران را به این مسئله که ایران باید مجازات و تحریم شود تا حد ممکن ساده کرده است. شاید او از این ترسیده باشد که گسترش چشم پوشی از همکاری های هسته ای، حمایت از تحریم های دیگر علیه ایران را تضعیف می کند. منوچین آشکارا تصدیق کرد که تمدید چشم پوشی به نفع منع گسترش سلاحهای هسته ای است. وی همچنین ممکن است نگران این قضیه بوده باشد که لغو چشم پوشی ها در زمانی که همه از امریکا می خواهند در میانه بحران کرونا ویروس و به دلایل بشردوستانه تحریم های ایران را لغو کند چگونه ممکن است به نظر آید.

اما چرا ترامپ همزمان با اجرای سیاست فشار حداکثری این معافیت ها را تمدید کرده است؟

کشورهای غربی همکاری هسته ای درخور توجهی با ایران ندارند و فقط این چین و روسیه هستند که در برخی موارد با تهران همکاری می کنند.

آمریکا معتقد است که حضور شرکت های خارجی در صنایع اتمی ایران و فعالیت آنها در چارچوب مقررات و ضوابط آژانس بین المللی انرژی اتمی به جلوگیری از تلاش ایران برای دستیابی به سلاح اتمی کمک می کند.

علاوه بر این موضوع، رسانه های امریکایی در توضیح دلیل تمدید این معافیت ها نوشته اند: این معافیت ها به ایران اجازه می دهد با دیگر کشورهایی که هنوز به برجام متعهد هستند، در سه سایت هسته ای فردو، اراک، و نیروگاه اتمی بوشهر، به همکاری خود با ایران ادامه دهند تا اطمینان حاصل شود ایران غنی سازی اورانیوم را در همان حد پایین نگه می دارد.

این جمله کوتاه نشان می دهد که دلیل تمدید معافیت هسته ای حفظ نظارت کشورهای غربی بر فعالیت و تأسیسات هسته ای ایران و به بیان بهتر جاسوسی غربی ها از تأسیسات هسته ای ایران است.

فراموش نکنیم این معافیت ها در حالی انجام می شود که آمریکا در بحبوحه گسترش ویروس کرونا در جهان و ایران، تروریسم اقتصادی خود علیه مردم ایران را کاهش نداد و در هفته گذشته 15 فرد حقیقی و 5 نهاد وابسته به ایران را تحت تحریم قرار داد. در چنین زمانی دولت ترامپ که تحت فشار برای کاستن از تحریم های ایران می تواند ژستی بشردوستانه نیز بگیرد و تمدید این معافیت ها را در راستای کمک به ایران در بحبوحه شیوع ویروس کرونا وانمود کند.