چراغ روشن ارتباطات در سراسر ایران - دکترای اقتصاد

صفحات مجازی این روزها به محل مطالبه مردم از وزارت ارتباطات تبدیل شده است. حتی گاهی اوقات، مطالبه از دیگر بخش های دولت نیز به صفحات اجتماعی وزیر ارتباطات کشیده می گردد. این رابطه دو سویه که بیش از هر چیزی به واسطه دسترسی به اینترنت مهیا شده است، توانسته مسائل زیادی را مطرح و بعضی از آن ها را حل نماید.

حدود یک ماه قبل بود که تصاویری از حضور دانش آموزان روستای بلوکات در کنار جاده منتشر شد. پس از انتشار این عکس، وزیر ارتباطات از مسئول استان خواست این مشکل را حل نماید و تا زمانی که آن را حل ننموده به خانه برنگردد.

پس از آن مردم آغاز کردند به انتشار عکس های دیگر از روستاهایی که شرایط دسترسی به اینترنت در آن ها مناسب نبود. به همین طریق پوشش دهی و آنالیز حدود 30 روستای دیگر در دستور کار توسعه روستایی وزارت ارتباطات نهاده شد و تیم ویژه ای برای رصد کردن این مسائل تشکیل شد.

وزارت ارتباطات به همین واسطه گزارشی از فرایند توسعه زیرساخت های اینترنتی کشور و میزان دسترسی شهرها و روستاها به اینترنت را منتشر نموده است.

فرصتی ارزشمند برای ارزیابی نواقص شبکه ارتباط روستایی

در روزهای اخیر هر از گاهی تصاویری از شرایط نامناسب آموزش مجازی دانش آموزان و دانشجویان در بعضی از مناطق کشور منتشر شده؛ تصاویر ناراحت کننده ای که نشان می دهد دانش آموزان برای دسترسی به ارتباطی پایدار و باکیفیت و جا نماندن از تحصیل ناچارند خود را به نقاطی غیر از محل اصلی زندگی و تحصیل و حتی فراز کوه و تپه بکشانند.

این تصاویر حتی اگر باهدف جلب توجه برای بهبود کیفیت و پایداری ارتباطات در این مناطق باشد فرصت مغتنمی است برای وزارت ارتباطات تا نواقص احتمالی و نقاط کور شبکه را بیابد و مسائل را برطرف کند و نباید از انتشار آن ها به عنوان زیر سؤال بردن کوشش ها برای توسعه زیرساخت ها و برقراری ارتباط در نقاط مختلف کشور روستاهای دورافتاده و بی انصافی تعبیر گردد. فرصت ارزشمندی که وزارت ارتباطات از آن بهره می برد و لکه های خاموش ارتباطی را پیدا و روشن می نماید.

زیرساخت های ارتباطی از گذشته تا امروز

به گزارش روابط عمومی وزارت ارتباطات ظرف نزدیک به هفت سال گذشته اتفاقات بزرگی در حوزه توسعه زیرساخت های ارتباطی و دسترسی عمومی به شبکه ارتباطی پهن باند ثابت و سیار افتاده است. وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات برای تحقق عدالت ارتباطی که از مصادیق عدالت اجتماعی است توسعه زیرساخت های ارتباطاتی در سراسر کشور را به طورجدی در دستور کار قرار داده است. درعین حال تحقق عدالت ارتباطی بر اساس تکالیف معین شده در چارچوب برنامه ششم توسعه به این وزارتخانه محول شده است.

بر اساس قانون برنامه ششم توسعه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات موظف است در توسعه زیرساخت های خدمات الکترونیکی در مناطق محروم و روستایی سرمایه گذاری کند به گونه ای که امکان ارائه حداقل چهار خدمت الکترونیکی اصلی دولت (سلامت، آموزش، کشاورزی و بانکی) در هشتاد درصد روستاهای بالای 20 خانوار کشور امکان پذیر گردد.

با کوشش های اجرا شده برای تحقق اهداف معین شده، هم اکنون ضریب نفوذ اینترنت پهن باند ثابت در سراسر کشور از 7.63 درصد در سال 92 به 11.28 درصد در امسال و ضریب نفوذ اینترنت پهن باند سیار هم از صفر درصد در سال 92 به 91.07 درصد در سال 99 رسیده است.

تعداد اشتراک پهن باند ثابت از 58 هزار و 310 اشتراک در سال 92 به 9 میلیون و 479 هزار و 337 اشتراک در امسال و در حوزه اینترنت پهن باند سیار هم از اشتراک صفر در سال 92 به 76 میلیون و 531 هزار و 176 اشتراک در سال 99 رسیده است.

در حوزه توسعه ارتباطات روستایی نیز وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات توانسته است نزدیک به 95 درصد روستاهای بالای 20 خانوار که تعداد آن ها 39 هزار و 465 روستا است را به شبکه ارتباطی متصل کند. بر اساس برنامه ریزی های انجام گرفته تا خاتمه سال 99 تمام روستاهای کشور به اینترنت پهن باند 3G یا 4G متصل خواهند شد.

دسترسی همگانی به اینترنت

بنابراین هم اکنون وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در برنامه های خود برای دسترسی همگانی در نقاط شهری و به ویژه روستایی حتی جلوتر از تکالیف ابلاغی قانون برنامه ششم توسعه واقع شده است. هم اکنون 35 هزار و 296 روستای بالای 20 خانوار به شبکه ملی اطلاعات متصل شده اند و این یعنی تمامی این روستاها از خدمات الکترونیکی به ویژه آموزش مجازی برخوردار هستند.

بر این اساس در وزارت ارتباطات، برنامه ریزی ها تنها معطوف به برقراری عدالت ارتباطی نبوده است؛ بلکه در کنار آن برقراری عدالت آموزشی، حتی پیش از شیوع ویروس کرونا و اجباری شدن آموزش مجازی هم موردتوجه بوده است.

در همین رابطه اواخر تیرماه سال گذشته تفاهم نامه هوشمند سازی مدارس بین وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و آموزش وپرورش به امضا رسید. بر اساس ماده 69 سند توسعه، لایه زیرساخت هوشمند سازی مدارس بر عهده وزارت ارتباطات است تا مدارس را به شبکه ملی اطلاعات متصل کند. طبق این ماده باید دانش آموزان به منابع عملی دسترسی داشته باشند، بستر مناسب برای آموزش از راه دور برایشان فراهم و فعالیت های داخلی مدرسه به صورت الکترونیکی دنبال گردد.

دستیابی به عدالت آموزشی

اما با شیوع کرونا و ضرورت رجوع به آموزش مجازی، پروژه هوشمند سازی مدارس کشور برای گسترش دسترسی به اینترنت پرسرعت در مدارس روستایی و شهری، با حمایت مجری توسعه ارتباطات روستایی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و با استفاده از سهم پروژۀ خدمات عمومی اجباری یا (USO (Universal Services Obligation جدی تر از گذشته در دستور کار نهاده شد تا عدالت آموزشی مدنظر وزارت ارتباطات محقق گردد.

کل این پروژه، در فاز نخست شامل پوشش اینترنت پرسرعت برای 76400 مدرسه، شامل 38 هزار و 333 مدرسۀ شهری و 38 هزار و 67 مدرسۀ روستایی بود که تمامی بودجه مورداحتیاج آن، از محل پروژۀ USO تأمین شد.

ایرانسل در راستای مسئولیت اجتماعی خود و باهدف کاهش شکاف دیجیتالی و تحقق عدالت ارتباطی و آموزشی برای دانش آموزان مناطق محروم، در قالب پروژۀ هوشمند سازی مدارس کشور وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، 13 هزارو 636 مدرسه روستایی را به اینترنت پرسرعت مجهز کرد که از این تعداد، 6573 مدرسه روستایی، به طور مستقیم توسط ایرانسل و 7063 مدرسه روستایی نیز با برون سپاری ایرانسل به شرکت های وب اجرا شده است. همراه اول نیز در فاز نخست هوشمند سازی مدارس کشور 4512 مدرسه را به اینترنت پرسرعت تجهیز کرد.

بر این اساس، از میان 38067 مدرسۀ روستایی، 13636 مدرسه توسط ایرانسل، 4482 مدرسه توسط همراه اول و 19949 مدرسه نیز به وسیله اینترنت ثابت شرکت مخابرات ایران، به شبکۀ اینترنت دسترسی پیدا نموده اند. تعداد 38 هزار و 333 مدرسۀ شهری نیز، به وسیله اینترنت ثابت شرکت مخابرات ایران، به شبکۀ اینترنت متصل شده اند.

به این ترتیب با برنامه ریزی های اجرا شده، امروز 95 درصد مدارس و حدود 90 درصد دانش آموزان کشور به شبکه ملی اطلاعات و اینترنت پرسرعت متصل شده اند؛ اما 5 درصد به جامانده، مدارسی هستند که اطلاعات دقیق زیرساختی از آن ها وجود ندارند که البته مقرر شده است تا خاتمه سال آن ها نیز به شبکه پهن باند مدارس متصل شوند.

دسترسی تمام مدارس به شبکه ارتباطی کشور در کمتر از یک سال

دسترسی تمام مدارس مورد اشاره به شبکه ارتباطی در کمتر از یک سال محقق شده است. برقراری ارتباط در روستاهایی که بعضی از آن ها حتی فاقد امکاناتی چون جاده مناسب و برق در محل نصب دکل بوده اند کار آسانی نبود؛ اما برای آنکه دانش آموزان از تحصیل جا نمانند در این مدت کوتاه با کوشش شبانه روزی و در سخت ترین شرایط ممکن سایت های ارتباطی ایجاد و دکل های مخابراتی برقرار شد.

در این میان بودند و هستند روستاهایی که باوجود اتصال به شبکه ارتباطی، بعضی مناطق آن فاقد ارتباطات باکیفیت و پایدار هستند که دلیل این امر نیز شرایط جغرافیایی و یا وجود موانعی است که باعث تضعیف سیگنال های ارتباطی می گردد.

گاهی وجود یک تپه ماهور، پوشش پیچیده گیاهی یا دیوار بتنی کیفیت سیگنال ارتباطی را حتی در مناطق شهری کاهش می دهد و این مسئله ای است که بسیاری از مردم از زمانی که به اینترنت سیار متصل شده اند تجربه نموده اند و امر غریب و عجیبی محسوب نمی گردد.

به طور مثال تصویری از دانش آموزان روستای بلوکات در فضای مجازی منتشرشده بود که درباره دلایل مسائل ارتباطی در این روستا، مهرداد ترابیان مجری توسعه ارتباطات روستایی وزارت ارتباطات می گوید: مدرسه موردنظر به شبکه ملی متصل شده بود و مشکل ارتباطی زیادی در مدرسه وجود نداشت. سایت ارتباطی در این روستا قبلاً احداث شده بود و تنها قسمت هایی از روستا مشکل ارتباط اینترنت همراه داشتند.

او تأکید می نماید: شرایط جغرافیایی این روستا نیز، خاص است و پوشش پیچیده ای دارد. همان روزی که عکس در فضای مجازی منتشر شد، مدیرکل استان گیلان به محل رفت. تیم ایرانسل و همراه اول نیز حضور پیدا کردند و تا ساعت 7 شب پوشش نسل چهارم برای 70 درصد روستا فراهم شد. البته اگر از قبل در آن جا سایت احداث نشده بود و زیرساخت مورد احتیاج وجود نداشت، قطعاً برای اتصال به زمان سه ماهه احتیاج داشتیم.

بنابراین در حال حاضر بسیاری از روستاهای کشور به شبکه ارتباطی متصل شده اند که اگر این نبود، دانش آموزان آن روستاها امکان دریافت سرویس موردنظر، حتی در کنار جاده یا روی تپه ها را هم نداشتند؛ اما آنچه مهم است کوشش برای بهبود کیفیت ارتباطی است که این امر نیز با وقت، هزینه و انرژی کمتری قابل تحقق است و برای آن نیز برنامه ریزی های لازم اجرا شده است.

بر این اساس نادیده دریافت کوشش ها چند سال اخیر در حوزه توسعه زیرساخت های ارتباطی و زیر سؤال بردن دستاوردهای عظیمی که در این شرایط سخت مالی و باوجود تحریم های ظالمانه به دست آمده دور از انصاف است.

از سوی دیگر انتشار تصاویر از شرایط نامناسب محل تحصیل یا در اختیار نداشتن تجهیزات لازم برای اتصال به شبکه ارتباطی، نباید دستاویزی برای حمله و هجمه به وزارت ارتباطات گردد چراکه متولی تجهیز مدارس، دستگاه دیگری است و وزارت ارتباطات تنها مسئول برقراری ارتباطات و فراهم کردن زیرساخت های مورد احتیاج است و مواردی ازاین دست را باید از جای دیگری مطالبه کرد.

البته وزارت ارتباطات انتشار و اطلاع رسانی تصاویر مسائل آموزش دانش آموزان و دانشجویان در مناطق محروم و روستایی را فرصت مغتنمی برای برطرف مشکل نقاط خاموش ارتباطی می داند و از این فرصت برای روشن کردن چراغ ارتباطات در همه نقاط بهره می برد.،ایرنا