جستجوی ردپای مهندسان از چاپ کتاب تا ایجاد امنیت و رفاه - دکترای اقتصاد

جهت دریافت مشاوره خدمات کاتالوگ حرفه ای از بهترین و مجربترین طراحان کشور همراه ما باشید. از طراحی تا چاپ کاتالوگ های تبلیغاتی حرفه ای را با بهترین قیمت از ما بخواهید.

به گزارش خبرنگاران، انسان از زمان غار نشینی تا به امروز سعی نموده تا با توسعه ابزار مورد احتیاج خود، به زندگی خود رنگ آسایش بدهد؛ چرا که از آن موقع انسان به این درک رسیده بود که مهندسی یعنی خلاقیت، زایش، ساختن و سازندگی. پویایی و نشاط، امنیت، رفاه است. به عبارت دیگر مهندسی یعنی به کار گیری علوم با استفاده از قوانین طبیعت و فیزیکی به منظور ساخت و طراحی مواد، ساختارها، ماشین ها، ابزار و سیستم ها یا پردارزش ها.

امروزه این تعریف تا آنجا پیش رفته است که رد پای مهندسان را در عرصه های مختلف زندگی روزمره از کشاورزی تا پزشکی، صنعت، مسکن، آموزش، مسائل امنیتی اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی و همه و همه مشاهده می کنیم.

به همین دلیل است که محققان این حوزه از مهندسان به عنوان موتور محرک اقتصادها و توسعه پایدار یاد می نمایند به گونه ای که به گفته دکتر ابراهیمیان رییس گروه ژئوماتیک معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، بدون وجود مهندسان توانمند، هیچ پروژه ای قابل اجرا نیست؛ نه می توانیم قطار بسازیم، نه هواپیما، نه می توانیم جاده سازی کنیم و نه حتی می توانیم نفت را استخراج و پالایش کنیم.

در حالی که مسوولان تاکید دارند که ایران رتبه سوم جهان در تربیت مهندس دارد ولی با چالش های جدی صنعتی، زیست محیطی روبرو هستیم که محققان این حوزه راه حل برون رفت از این چالش را تقویت دانش مهندسی می دانند.

توسعه فعالیت ها با تقویت زیر ساخت های مهندسی

دکتر یاسر ابراهیمیان، رییس گروه ژئوماتیک ستاد توسعه فناوری های حوزه فضایی، حمل و نقل پیشرفته معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در گفت وگو با خبرنگاران با اشاره به مناسبت 5 اسفندماه با بیان اینکه این روز، با توجه به سالروز تولد خواجه نصیر الدین طوسی روز مهندس نام گرفته است، گفت: تا به امروز 3 سازمان نظام مهندسی ساختمان، معدن و کشاورزی و منابع طبیعی در کشور راه اندازی شده است که به عنوان 3 سازمان اصلی نظام مهندسی کشور به شمار می فرایند.

وی ادامه داد: البته در کشور حوزه های مهندسی دیگری مانند کامپیوتر، شیمی و نفت داریم که سازمان نظام مهندسی ویژه ای برای آنها راه اندازی نشده است.

ابراهیمیان با اشاره به تاثیرگذاری علم مهندسی در زندگی روزمره، خاطر نشان کرد: از خانه ای که در آن زندگی تا جاده هایی که روزانه از آن استفاده میکنیم، اثر کار و فعالیت حوزه مهندسی است و اثرگذاری این حیطه به گونه ای است که پزشکان نیز از اثرات فعالیت مهندسان بهره مند می شوند؛ چرا که کلیه تجهیزات حوزه پزشکی از سوی مهندسان ساخته می شوند.

این محقق حوزه فناوری،تکنولوژی بکار رفته در ساخت خودروها، وسایل حمل و نقل، انرژی الکتریسته ای که در منازل از آن بهره می بریم، گازی که به خانه ها آورده شده است، را از دیگر خدمات جامعه مهندسی نام برد و اظهار کرد: از این رو می توان ادعا کرد که بدون فعالیت علمی و دانش پایه مهندسان، نمی توان هیچ پروژه عمرانی را به نتیجه رساند.

وی کامپیوتر، شبکه اینترنت و خدمات مخابراطی را از دیگر دستاوردهای حوزه مهندسی دانست و یادآور شد: حتی نویسنده ای که می خواهد کتاب خود را به چاپ برساند احتیاج به دستاوردهای مهندسی برای چاپ است از این رو در زندگی روزمره چه به عنوان انسان های عادی و چه افراد فعال در دستگاه های دولتی احتیاج به تجهیزات و محصولات سخت افزاری داریم که بدون آنها توسعه و پیشرفت امکان پذیر نیست.

رییس گروه ژئوماتیک ستاد توسعه فناوری های حوزه فضایی، حمل و نقل پیشرفته معاونت علمی همچنین توسعه رشته های مربوط به حوزه مهندسی را یکی از شاخص های توسعه یافتگی کشورها معرفی کرد و یادآور شد: خوشبختانه ایران از نظر تربیت مهندس در رتبه سوم جهان است از این رو کشور از نظر نیروی انسانی در شرایط خوبی قرار گرفته است ولی اینکه چقدر از ظرفیت مهندسان در کشور استفاده شده موضوعی است که به سیاستگذاری های کشور بر می گردد.

ابراهیمیان با بیان اینکه در زمینه استفاده از توانمندی های حوزه مهندسی با ایده آل ها فاصله داریم، خاطر نشان کرد: شرایط ما در این زمینه این طور نیست که بتوانیم ادعا کنیم که از ظرفیت حوزه مهندسی کشور بهره بردیم در حالی که مهندسان بسیار توانمند داریم ولی نتوانستیم از این توانمندی بهره ببریم.

وی با اشاره به رخداد زلزله در سی سخت استان کهگیلویه و بویراحمد در چهارشنبه شب 29 بهمن ماه، گفت: بعضی از خانه ها بر اثر این زلزله خراب شدند و دلیل این تخریب، مهندسی ساز نبودن سازه ها و عدم توجه به نظام مهندسی در ساخت بوده و این در حالی است که سازه های مهندسی ساز زلزله هایی با بزرگای 9 تا 10 ریشتر را تحمل می نمایند و آسیبی به ساکنان این سازه ها در زمان وقوع زلزله نمی رسانند.

وجود مسائل بسیار و دارا بودن رتبه سوم در تربیت مهندس

عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل، با اشاره به چالش های مختلف در کشور و وجود تعداد زیادی فارغ التحصیل دانشگاهی در این حوزه، مشکل اصلی را در اجرای نادرست قوانین دانست و شرح داد: در این حوزه قوانین و مقررات زیادی مصوب نشده و همین اندک قوانینی که به تصویب رسیده به درستی اجرایی نشده است.

وی مشکل اصلی در این زمینه را سیاستگذاری و مدیریتی و مسایل غیر فنی دانست و گفت: ما دانش کافی برای توسعه صنعت خودروسازی در کشور داریم ولی بازار اعتقاد دارد که در حال حاضر سود در این است که خودروهای فعلی با این شیوه فراوری گردد؛ چرا که فراوری ملی خودرو در طولانی مدت حاصل خواهد شد که این امر به موضوعات مدیریتی این حوزه بر می گردد.

ابراهیمیان با بیان اینکه برای ریشه یابی چالش های زیست محیطی را باید در مباحث مدیریت مهندسی آن جستجو کنیم، اضافه نمود: شاید قوانین در این حوزه به اندازه کافی مصوب نشده باشد و یا شاید قوانین به اندازه کافی در اختیار داشته باشیم ولی به درستی اجرایی نمی شوند.

وی با اشاره به بعضی از قوانین زیست محیطی، قانون هوای پاک را از جمله این قوانین نام برد و اظها کرد: یکی از بندهای این قانون الزام مجهز بودن کلیه خودروها به استاندارد یورو است و اینکه آیا همه خودروها این استاندارها را دارند، آیا جلوی خودروهای آلوده نماینده دودزا گرفته می گردد و یا اینکه آیا کلیه ساختمان ها توسط مجریان ذیصلاح ساخته می شوند یا خیر باید قدری تامل کنیم.

ابراهیمیان، عدم تخصص گرایی و وارد شدن افراد غیر متخصص به حوزه های مهندسیرا از دیگر چالش های جدی این حوزه نام برد و خاطر نشان کرد: باید شرایط ما در این زمینه به گونه ای باید که همانطوری که هر کسی نمی تواند خودرو بسازد، هر کسی هم نباید سازه ای را بسازد و حتما باید ساخت سازه ها و ساختمان های مسکونی را به افراد متخصص واگذار کرد تا سازه اصطلاحامهندسی ساز گردد.

به گفته این محقق حوزه مهندسی، عدم تخصص گرایی در بسیاری از حوزه ها وجود دارد.

رئیس انجمن علمی GIS مازندران، حوزه پزشکی را تنها حوزه ای دانست که عدم تخصص گرایی به آن راه نیافته است و اضافه نمود: در حوزه پزشکی بدون ضابطه پذیرش دانشجو نداریم در مقابل شاهدیم که بعضی از دانشگاه های بی کیفیت اقدام به پذیرش دانشجو در رشته مهندسی می نمایند و نتیجه این اقدام، مدرک دادن به افرادی است که مهارت لازم را فرا نمی گیرند و اقدامات آنها موجب خراب کردن عنوان مهندسی می گردد.

وی ادامه داد: اگر گفته می گردد ظرفیت حوزه مهندسی در کشور بالا است منظور این دسته از فارغ التحصیلان نیست بلکه مهندسان باسوادی هستند که از دانشگاه های معتبر فارغ التحصیل شده اند.

اخلاق مهندسی در ارائه بهتر خدمات

رییس گروه ژئوماتیک ستاد توسعه فناوری های حوزه فضایی، حمل و نقل پیشرفته معاونت علمی با اشاره به اهمیت اخلاق مهندسی در این حوزه با تاکید بر اینکه در این حوزه آیین نامه اخلاق مهندسی را در اختیار داریم، یادآور شد: بر این اساس در هر استانی کارگروه پایش و ترویج اخلاق حرفه ای تشکیل شده است ولی موضوع اخلاق حرفه ای مهندسی موضوعی اجباری نیست بلکه احتیاج به فرهنگ سازی دارد.

وی ادامه داد: اخلاق حرفه ای مهندسی یعنی عدم ورود افراد غیر متخصص به حیطه مهندسی، عدم پذیرش پروژه در صورت نبود زمان لازم، عدم واگذاری پروژه به فرد ثانی و ثالث، داشتن صداقت، اعلام اشتباهات در زمان انجام پروژه به سفارش دهنده و عدم امضا فروشی و دریافت تخفیفات است.

ابراهیمیان با تاکید بر اینکه اخلاق حرفه ای دارای جنبه های مهندسی و فنی و برنامه ریزی و نظم و روابط عمومی مناسب است، ادامه داد: اگر این ملاحظات در حوزه مهندسی رعایت شوند، در واقع اخلاق مهندسی اجرایی شده است.

وی مهمترین اقدام برای ساماندهی به ساختار فعلی نظام مهندسی کشور را اصلاح قانون نظام مهندسی ساختمان مطرح نمود و اضافه نمود: قانون نظام مهندسی ساختمان سال 1374 مصوب شده است و در آن موقع در استانی مانند مازندران تعداد 100 مهندس داشته است ولی امروز به عدد 5 هزار رسیده است از این رو ما احتیاجمند به بروز کردن این قانون هستیم.

ابراهیمان اصلاح قانون ماده 100 شهرداری را از دیگر راه حلهای اصلاح نظام مهندسی کشور نام برد و یادآور شد: علاوه بر آن ما احتیاجمندیم که صندلی سازمان های مهندسی کشور بیش از پیش ارتقا یابد.

ایجاد اقتصاد دانش بنیان در سایه خدمات مهندسی

رییس گروه ژئوماتیک ستاد توسعه فناوری های حوزه فضایی، حمل و نقل پیشرفته معاونت علمی به بیان اهمیت توسعه اقتصاد دانش بنیان و نقش مهندسان در این اقتصاد اشاره نمود و گفت: زمانی که ما از دانش بنیان ها سخن می گوییم یعنی حوزه ای که کاملا مبتنی بر فکر، مغز و نیروی انسانی است.

وی با بیان اینکه در حال حاضر اقتصاد کشور بر پایه نفت است، اظهار کرد: این نوع اقتصاد، مالی مبتنی بر منابع زیر زمینی است ولی اقتصاد دانش بنیان بر پایه فکر و خلاقیت است حیطه مهندسی حوزه ای مبتنی بر دانش است. در چنین حوزه ای به جای استفاده از قدرت بازو از نیروی فکر و دانش بهره برده می گردد.

ابراهیمیان کاربرد ابزار و وسایل در حوزه مهندسی را بر پایه اصول دانست و ادامه داد: از این رو اگر رشته های حوزه مهندسی را توسعه دهیم و همه فعالیت هایی که در جامعه در حال انجام است را بر دانش مهندسی قرار دهیم، در واقع کار دانش بنیان صورت گرفته است.

وی تاکید نمود: بدون وجود مهندسان توانمند، هیچ پروژه ای قابل اجرا نیست؛ نه می توانیم قطار بسازیم، نه هواپیما، نه می توانیم جاده سازی کنیم و نه حتی می توانیم نفت را استخراج و پالایش کنیم.

وی از خداوند به عنوان اولین مهندس نام برد که طبیعت را بر اساس نظم و قانونی آفریده است و گفت: شاخص اصلی فعالیت های مهندسی، دانش بنیان بودن آن است.

رییس گروه ژئوماتیک ستاد توسعه فناوری های حوزه فضایی، حمل و نقل پیشرفته معاونت علمی در خاتمه ایجاد جهش فراوری را از دستاوردهای حوزه مهندسی ذکر کرد و گفت: جهش فراوری یعنی فراوری محصول یعنی کار مهندسی بنابراین بدون وجود مهندسان و بدون ارتقای دانش مهندسی هیچگاه نمی توانیم به اقتصاد دانش بنیان دست یابیم؛ چرا که زیر بنیای توسعه اقتصاد دانش بنیان، تقویت دانش مهندسی است.