نفخ معده و راه حلهایی برای برطرف آن - دکترای اقتصاد

نفخ چیست؟

نفخ یک فرآیند بیولوژیکی است. به طور کلی نفخ ناشی از تجمع گاز در دستگاه گوارش است. نفخ می تواند به ناراحتی شکمی منجر گردد. بعضی افراد سایر علل بزرگی شکم، مانند چربی جدار شکم، تجمع مایع داخل شکم و تومورهای شکمی را به اشتباه نفخ توصیف می نمایند.

چرا نفخ اتفاق می افتد؟به طور طبیعی همراه با غذا و مایعات گاز وارد معده می گردد. گاهی نیز داخل دستگاه گوارش در اثر هضم غذا گاز فراوری می گردد. در حالت عادی دفع 15 تا 20 مرتبه گاز در شبانه روز طبیعی است. ولی بعضی بیماران احساس می نمایند که دفع گاز در آن ها بیشتر از معمول است یا از بوی نامطبوع آن شکایت دارند؛ در چنین حالتی نفخ رخ داده است.

البته این خروج گاز به شرایط فرد پس از غذا بستگی دارد. آن ها که بلافاصله بعد از صرف غذا می خوابند، اندازه بیشتری گاز وارد روده هایشان می گردد.

گاز در سیستم گوارش ما به طور عمده از نیتروژن و اکسیژن تشکیل شده است. اما هنگام هضم غذا، گاز به شکل هیدروژن، متان و دی اکسیدکربن آزاد می گردد. عمده گاز بلع شده بعد از غذا خوردن به صورت آروغ زدن از معده خارج می گردد؛ تنها بخش کمی از آن وارد روده می گردد.

بلع هوا یا آئروفاژی در چه افرادی بیشتر اتفاق می افتد؟افراد مضطرب

افراد سیگاری

کسانی که به جویدن آدامس عادت دارند

کسانی که سریع غذا می خورند

و کسانی که حین غذا خوردن صحبت می نمایند

علائم و نشانه های نفخاکثر مردم تجربه نفخ دارند. نفخ با باد کردن و آماسیدن شکم، احساس پری و فشار در شکم پس از غذا خوردن و آروغ زدن معین می گردد.

روش های درمان خانگی نفخ شکم، روده و معدهنفخ معمولا مسئله ای جدی برای سلامتی نیست. در بیشتر موارد، تغییر در شیوه زندگی و رژیم غذایی تمام چیزی است که برای حل آن مورد احتیاج است.

بعضی از راه ها برای کاهش نفخ عبارت اند از: 1

پیاده روی:فعالیت فیزیکی می تواند به حرکت مرتب روده ها و در نهایت خروج گاز اضافی و مدفوع یاری کند. در صورتی که فرد به یبوست دچار باشد، پیاده روی می تواند نقش مهمی در رهایی از مدفوع و گاز تجمع یافته در روده ها داشته باشد.

قرص های نعناع:اسانس نعناع می تواند برای برطرف سوء هاضمه و گازهای گوارشی مفید باشد. این قرص ها معمولا تحت عنوان درمان علائم سندرم روده تحریک پذیر (IBS) به فروش می رسند اما می توان از آنها به منظور برطرف نفخ نیز استفاده کرد. قرص های نعناع با آرام کردن ماهیچه های روده باعث حرکت موثرتر گاز و مدفوع در روده می شوند. توجه داشته باشید افراد مبتلا به سوزش سر دل نباید این قرص ها را مصرف نمایند.

قرص های ضد نفخ:قرص ها و شربت های سایمتیکون ضد نفخ بوده و می توانند به حرکت هوای اضافی و خروج آنها از دستگاه گوارش یاری نمایند. اما ضروری است این داروها را بر اساس دستورالعمل های موجود روی دارو مصرف کنید.

حمام گرم، دوش گرفتن و تمدد اعصاب:گرمای حمام می تواند به تسکین درد شکمی منجر گردد. استراحت و تمدد اعصاب نیز به کاهش استرس و بهبود عملکرد دستگاه گوارش و در نتیجه کاهش نفخ یاری می نماید.2

در مدت زمان کوتاه، مقادیر زیادی مواد غذایی مصرف نکنیداگر بعد از اینکه وعده غذایی بزرگی را مصرف می کنید دچار نفخ می شوید بنابراین وعده های غذایی کوچک تر را انتخاب کنید و به تعداد وعده ها بیفزایید.

نفخ شکم برای عده ای دیگر هم لزوما با بزرگ تر شدن معده یا احساس فشار در ناحیه شکم همراه نیست؛ بلکه بیشتر از علائم ظاهری، حس نفخ دارند. این افراد حتی با مصرف وعده های کوچک نیز دچار نفخ می شوند.

به همین علت استفاده از وعده های کوچک تر، مفید خواهد بود.

جویدن غذا علاوه بر اینکه سبب می گردد تا هوای کمتری وارد بدن گردد باعث خواهد شد تا سرعت غذا خوردن پایین بیاید و در نتیجه وعده ی غذایی کوچک تری را مصرف کنید.

از مصرف مواد غذایی که به آنها حساسیت دارید خودداری کنیداگر مواد غذایی که به آنها آلرژی دارید مصرف کنید، محتمل است معده گاز اضافی فراوری کند. در ادامه فهرستی از مواد غذایی آلرژی زا را معرفی می کنم:

لاکتوز: لاکتوز، کربوهیدرات اصلی درون شیر است. عدم تحمل لاکتوز سبب مسائل زیادی برای سیستم گوارشی ازجمله نفخ شکم می گردد.

فروکتوز: حساسیت به فروکتوز نیز سبب نفخ می گردد.

تخم مرغ: ایجاد گاز معده و نفخ کردن از نشانه های عمومی آلرژی به تخم مرغ است.

گندم و گلوتن: عده زیادی به پروتئین داخل گندم یعنی گلوتن حساسیت دارند. گلوتن سبب ایجاد نفخ می گردد.

از بلعیدن هوا خودداری کنیددو نوع منبع گاز در سیستم گوارشی وجود دارد:

یکی از آنها به وسیله باکتری هایی که در معده وجود دارند، فراوری می گردد.

دیگری به وسیله هوایی که موقع غذا خوردن یا نوشیدن مصرف می کنیم وارد بدن می گردد. مهم ترین آنها درون نوشیدنی های گازدار مانند نوشابه وجود دارد. حباب های درون این نوشیدنی ها، حاوی دی اکسیدکربن هستند که بعد از مصرف وارد معده می شوند.

آدامس جویدن، استفاده از نی و غذا خوردن حین صحبت کردن نیز سبب افزایش بلعیدن هوا می گردد.

از مصرف مواد غذایی نفاخ خودداری کنیدبعضی مواد غذاییِ حاوی فیبر، سبب فراوری مقادیر بالایی گاز می شوند. حبوباتی مانند: لوبیا، عدس و غلات کامل ازجمله آنها هستند.

بهتر است از یک دفترچه یادداشت بهره ببرید تا متوجه شوید کدام ماده غذایی سبب فراوری گاز بیشتری در بدن می گردد. مواد غذایی چرب سبب کاهش سرعت گوارش و دیرتر خالی شدن معده می شوند که به دیرتر گرسنه شدن یاری می نماید اما برای افرادی که مستعد نفخ کردن هستند دردسرسازند.

از پروبیوتیک ها بهره ببریدگازهای فراوریی به وسیله باکتری های روده، یکی از دلایل اصلی نفخ کردن هستند. اندازه این باکتری ها در بدن افراد، یکسان نیست.

تحقیقات زیادی نشان می دهند که مصرف مکمل های حاوی پروبیوتیک می تواند به کاهش فراوری گاز و به تبع آن نفخ یاری کند. البته محققان اشاره می نمایند با اینکه مصرف پروبیوتیک سبب کاهش گاز فراوریی معده می گردد اما باعث از بین رفتن نشانه های نفخ نمی گردد.3

بیشتر بخوانید: آشنایی با قرص ماسومنت تسیل نماینده خروج گاز معده

پی نوشت:

1.www.drdr.ir

2.www.isna.ir

3.www.chetor.com

منبع: راسخون